Σάββατο 17 Ιανουαρίου 2015

Ο γιος του πατέρα μου









Πατρώνυμο στον δυτικό κόσμο δεν υπάρχει. Ή τουλάχιστον δεν χρησιμοποιείται για να ταυτίσει ένα άτομο. Πέραν του ονοματεπωνύμου, ο κάθε Βορειοευρωπαίος έχει και χρησιμοποιεί σαν περαιτέρω προσδιοριστικό στοιχείο του ατόμου την ημερομηνία γέννησης του. Έτσι ο Ζαν είναι ο Ζαν Μορίς, γεννηθείς την 02.03.1983 και ο Χάνς είναι ο Χάνς Φίσερ , γεννηθείς την 02.01.1959.
Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται κατά κόρον το πατρώνυμο αντί της ημερομηνίας γέννησης. Δηλαδή ο Βασίλης είναι του γιος Γεωργίου , ο Δημήτρης είναι του Παντελή και η ημερομηνία γέννησης του δεν είναι επαρκές στοιχείο ή τέλος πάντων δευτερεύον και αδιάφορο στην ταυτοποίηση του
.
Ιστορικοί οι λόγοι μεταξύ άλλων, σίγουρα. Όταν τα κράτη είχαν μητρώα των πολιτών τους, (ΓΙΑΤΙ είχαν τόσο εσπευσμένα μητρώα των πολιτών τους τα κράτη , δεν ενδιαφέρει εδώ), εμείς όχι κράτος, αλλά ζούσαμε στα βουνά και τα λαγκάδια. Ούτε πόλεις δεν υπήρχαν.
Αλλά δεν είναι μόνο ζήτημα ιστορικό αναγόμενο σε αδυναμίες ύπαρξης και τήρησης καταλόγων πολιτών δηλαδή στην έλλειψη κρατικής , οργανωμένης οντότητας..
Είναι και πολιτιστικό το θέμα. Βαθειά πολιτιστικό. Που για να υπάρξει όμως πολιτισμός, χρειάζεται τις ........πόλεις. Πολιτισμός σοβαρός έξω από την πόλη ούτε υπήρξε ποτέ, ούτε θα υπάρξει ποτέ στο μέλλον. Τα όσα σημαντικά ΄η ασήμαντα  ιδιάζοντα σε πολιτισμό που δημιουργήθηκαν ή καλλιεργήθηκαν στα χωριά , δεν έχουν σχέση με σοβαρό πολιτισμό αλλά είναι φολκλορικές επιταγές, δημιουργούμενα από την ανάγκη ύπαρξης συνεκτικής ουσίας μεταξύ των χωριατών. Για να αναγνωρίζονται και να μην σφάζονται μεταξύ τους .
Λέγαμε λοιπόν ότι το πατρώνυμο δεν χρησιμοποιείται στην εσπερία σε αντίθεση στην καθ΄ ημάς ανατολή. Και είναι πολιτιστική επιλογή ή επιταγή. Διότι στην Δύση δημιουργήθηκε και καλλιεργήθηκε ή έννοια του ατόμου. Της αυθύπαρκτης , ανεξάρτητης ελάχιστης μονάδας εντός ενός κοινωνικού συνόλου. Το άτομο,  με νομική υπόσταση, δεν προσδιορίζεται ως ο υιός κάποιου άλλου. Δεν είναι συνέχειά του, δεν είναι η περιουσία του (το κτητικό άρθρο «του» που χρησιμεύει μετά το επώνυμο για το πατρώνυμο, αυτό ακριβώς δηλώνει  εν τέλει).
Δεν νοείται να πεις δηλαδή στη Γερμανία τον Χάνς γιο «του» Μίχαελ. Θα σε πάρει και θα σε σηκώσει. Θα σου πει ότι δεν είναι ούτε ιδιοκτησία, ούτε παρακολούθημα του πατέρα του και θα σε διαολοστείλει. Και με το δίκιο του  ως ένα βαθμό.

Σε μας η δήλωση  «ο υιός του τάδε ή του δείνα» ήταν επαρκές στοιχείο προσδιορισμού κάποιου. Διότι, κυρίως στα χωριά, που ήταν όλη η Ελλάδα στη νεότερη ιστορία της και συνεχίζει να είναι μέχρι σήμερα εν πολλοίς, ο τρίτος δεν χρειάζεται να σε ξέρει προσωπικά για να βγάλει συμπεράσματα για σένα αν ξέρει τον πατέρα σου. Η περαιτέρω γνωριμία δηλαδή η δικιά σου με τον τρίτο, ξεκινά από μια συγκεκριμένη αφετηρία κι όχι από το μηδέν αφού γνωρίζει τον πατέρα σου.

Κατάπτυστος πολιτισμικός αταβισμός θα έλεγε κάποιος ευρωπαίος. Ίσως. Ίσως όμως κι όχι . Διότι η πατρωνυμική ταυτοποίηση χρησιμεύει τα μάλα στο να γνωρίζει ο ένας τον άλλον, ακόμα και τις ρίζες του, εξαρχής. Κατά ακολουθία μπορεί να υπάρξει κοινωνικός έλεγχος του ενός από τον άλλον. Κάποιον ουρανοκατέβατο λίγο δύσκολα τον ελέγχεις, έμμεσα ή άμεσα, αφού δεν γνωρίζεις από πού κρατά η σκούφια του και τι καπνό φουμάρει. Είναι δηλαδή εν τέλει θέμα κοινωνικού ελέγχου, θέμα βουκολικής συνήθειας, αγόμενη στην προστασία του χωριάτη. Γι’ αυτό αρμόζει και περισσότερο στα χωριά με τις κλειστές κοινωνίες τους.

Επιπλέον, έχει και κάποια λογική βάση. Κάθε συνήθεια εφόσον επικράτησε επί γενεές γενεών για χιλιάδες χρόνια, έχει κάποια  χρησιμότητα (βλέπε πάνω) και συνεπώς λογική. Διότι, πόσοι από μας διαφέρουν τελικά πραγματικά από τους άμεσα προγόνους τους; Ένα απειροελάχιστο ποσοστό. Οι λοιποί είναι αντιγραφή των γονέων τους που διαφέρουν μόνο στα πολύ επιμέρους χαρακτηρολογικά στοιχεία απ’ αυτούς.

Συνεπώς ο γιος του τάδε, ή η κόρη της δείνα ......σίγουρα ομοιάζει σε μεγάλο ποσοστό στον πατέρα  του ή στην μητέρα της. Σε σπάνιες μόνο περιπτώσεις, και μόνο κατόπιν συστηματικής καλλιέργειας του ατόμου,  υπάρχει σαφής διάκριση με τα χρόνια με ους πλάστες μας.
Και μην μου πει τώρα κανένας ότι κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός με δικό του χαρακτήρα και άλλα φαιδρά, αφού αφενός μιλάμε αφαιρετικά και αφετέρου  θα φωνάξω κανέναν Βορειοευρωπαίο να κρίνει τα άτομα , και τα πρόσωπα εδώ στην Ελλάδα και γενικά όλο το σόι.